Tokyo là thủ đô và một trong 47 tỉnh của Nhật Bản, thủ đô Tōkyō nằm ở
phía đông của đảo chính Honshū. Trong tiếng Nhật, Tokyo có nghĩa là
"Kinh đô ở phía đông". Không chỉ là một đô thị riêng lẻ mà ngày nay
Tokyo là trung tâm của Vùng thủ đô Tōkyō. Trung tâm hành chính của Tokyo
đặt ở khu Shinjuku. Vùng đô thị Tokyo là vùng đô thị đông dân nhất thế
giới với dân số từ 35-39 triệu người và là vùng đô thị có GDP cao nhất
thế giới với GDP 1.479 tỷ đô la Mỹ theo sức mua tương đương vào năm
2008.
Tokyo được Saskia Sassen mô tả là một trong 3 "trung tâm chỉ huy" của
nền kinh tế thế giới, cùng với Luân Đôn và Thành phố New York Thành phố
này được xem là một alpha+ thành phố thế giới, theo xếp hạng của GaWC
năm 2008 inventory. Tokyo là nơi đặt có cơ quan đầu não của Chính phủ
Nhật Bản, Hoàng cung Nhật Bản và là nơi cư ngụ của Hoàng gia Nhật Bản.
Phần lục địa của Tokyo nằm ở phía tây bắc của vịnh Tokyo và ước tính có
chiều dài 90 km từ đông tới tây và 25 km từ bắc tới nam. Tỉnh Chiba
tiếp giáp phía đông, Yamanashi phía tây, Kanagawa phía nam và Saitama
phía bắc. Phần nằm trong lục địa của Tokyo được phân chia thành những
khu đặc biệt (chiếm phần phía đông) và vùng Tama chạy dọc về hướng tây.
Danh giới hành chính của vùng đại Tokyo còn bao gồm hai chuỗi hòn đảo
thuộc Thái Bình Dương chạy thẳng về phía nam: Quần đảo Izu và quần đảo
Ogasawara, kéo dài hơn 1000 km so với vùng đất liền Nhật Bản.
Khu đặc biệt (tokubetsu-ku) của Tokyo bao gồm một vùng từng hình thành
nên thành phố Tokyo. Vào ngày 1 tháng 7 năm 1943, thành phố Tokyo được
sáp nhập vào tỉnh Tokyo (東京府, Tōkyō-fu) và thành lập nên "tỉnh thủ đô".
Sau vụ sáp nhập, không giống các khu thành phố khác ở Nhật Bản, những
khu này không thuộc bất cứ một thành phố bao bọc lớn hơn nào. Mỗi khu là
một đô thị tự trị với thị trưởng được bầu ra bởi chính khu đó và có hội
đồng giống các thành phố khác ở Nhật. Điểm khác biệt của các khu này
khác biệt so với các thành phố khác là mối quan hệ hành chính đặc biệt
với chính quyền tỉnh. Vài chức năng đô thị nhất định, chẳng hạn như cung
cấp nước, hệ thống cống rãnh, cứu hỏa được điều hành bởi chính quyền
thủ đô Tokyo. Để trả cho những chi phí hành chính phát sinh, tỉnh thu
thuế đô thị, thuế này sẽ thường được thu bởi thành phố. Hiện nay Tokyo
có 23 khu đặc biệt gồm :
-
Adachi
-
Arakawa
-
Bunkyô
-
Chiyoda
-
Chūō
-
Edogawa
-
Itabashi
-
Katsushika
-
Kita
-
Kōtō
-
Meguro
-
Minato
-
Nakano
-
Nerima
-
Ōta
-
Setagaya
-
Shibuya
-
Shinagawa
-
Shinjuku
-
Suginami
-
Sumida
-
Taitô
-
Toshima
Tokyo có vô số hòn đảo ngoài khơi, kéo dài xa tới 1850 km so với trung
tâm Tokyo. Vì khoảng cách xa của những hòn đảo này so với trụ sở chính
quyền thành phố ở Shibuya nên những văn phòng chính quyền địa phương
quản lí những hòn đảo này.
Có một vài công viên quốc gia thuộc Tokyo bao gồm :
-
Vườn quốc gia Meiji no Mori Takao Quasi
-
Vườn quốc gia Ogasawara
-
Vườn Ueno
Dân số
Tính đến tháng 10 năm 2007, ước tính có khoảng 12.79 triệu người sống
tại Tokyo với 8.653 triệu người sống tại 23 khu đặc biệt. Vào ban ngày,
dân số tăng thêm 2.5 triệu người, gồm những người đi làm và học sinh lưu
chuyển từ các vùng lân cận vào trung tâm. Tác động này có thể thấy rõ
nhất ở 3 khu trung tâm là Chiyoda, Chūō và Minato, những khu có dân số
là 326,000 vào ban đêm và 2.4 triệu người vào ban ngày theo điều tra dân
số năm 2005. Toàn bộ tỉnh Tokyo có 12,790,000 cư dân vào tháng 10 năm
2007 (8,653,000 trong 23 khu), với số tăng 3 triệu người vào ban ngày.
Dân số Tokyo đang tiếp tục tăng do người dân đang có xu hướng quay trở
lại sống tại các khu trung tâm khi giá đất ngày càng giảm nhẹ. Tính đến
năm 2005, những người có quốc tịch nước ngoài sống tại Tokyo theo điều
tra gồm: người Trung Quốc (123,661), người Hàn Quốc (106,697), người Bắc
Triều Tiên (62,000), người Phillipine (31,077), người Mỹ (18,848),
người Anh (7,696), người Brazil (5,300) và người Pháp (3,000).
Khí Hậu
Tokyo nằm ở vành đai khí hậu cận nhiệt đới ẩm , mùa hè ẩm ướt và mùa
đông dịu mát với những đợt rét. Lượng mưa bình quân là 1,380mm. Lượng
tuyết ít nhưng vẫn thường xuyên diễn ra . Tokyo là một ví dụ điển hình
cho loại khí hậu nhiệt đô thị đảo, dân số đông góp một phần quan trọng
đến khí hậu thành phố.. Tokyo được xem là "một ví dụ thuyết phục cho mối
quan hệ giữa sự tăng trưởng đô thị và khí hậu". Tokyo cũng thường có
bão hàng năm, nhưng phần lớn là bão yếu.
Kinh tế
Không chỉ là trung tâm hành chính của Nhật Bản mà Tokyo còn là trung tâm kinh tế của thế giới.
Là một trong 3 trung tâm kinh tế toàn cầu cùng với New York và Luân
Đôn, theo điều tra của PricewaterhouseCoopers, khu đại đô thị Tokyo
(35.2 triệu người) có tổng GDP theo sức mua tương đương là 1.191 tỷ USD
năm 2005, biến nó trở thành vùng đô thị có GDP lớn nhất toàn cầu. Tính
đến năm 2008, có 47 công ty trong danh sách Global 500 có trụ sở đặt tại
Tokyo, gấp đôi so với Paris.
Tokyo là trung tâm tài chính quốc tế, là nơi đặt trụ sở chính của một
vài ngân hàng đầu tư và công ty bảo hiểm lớn nhất thế giới, đóng vai trò
đầu mối của Nhật về giao thông, công nghiệp xuất bản và phát thanh
truyền hình. Trong phát triển mang tính tập trung của nền kinh tế Nhật
Bản theo sau cuộc Chiến tranh thế giới lần thứ hai, nhiều công ty lớn di
chuyển tổng hành dinh của họ từ các thành phố như Osaka (thủ đô thương
mại lịch sử của Nhật) đến Tokyo, trong cố gắng lợi dụng sự thâm nhập dễ
dàng hơn vào hệ thống nhà nước. Xu hướng này đã bắt đầu chậm dần đi do
sự bùng nổ dân số ở Tokyo và mức sống đắt đỏ ở đó.
Văn Hóa
Tokyo có rất nhiều bảo tàng. Riêng tại công viên Ueno đã có 4 bảo tàng
quốc gia gồm: Bảo tàng Quốc gia Tokyo, bảo tàng lớn nhất của Nhật Bản và
chuyên về nghệ thuật truyền thống Nhật Bản; Bảo tàng Quốc gia nghệ
thuật phương Tây; Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại Quốc gia Tokyo, với những
bộ sưu tập về nghệ thuật Nhật Bản cũng như hơn 40,000 bộ phim của Nhật
Bản và quốc tế. Ở vườn hoa Ueno cũng có Bảo tàng Khoa học Quốc gia và
vườn thú công cộng. Các bảo tàng khác bao gồm: Bảo tàng Nghệ thuật Nezu
tại Aoyama; Bảo tàng Edo-Tokyo tại Sumida dọc sông Sumida ở trung tâm
Tokyo và thư viện nghị viện quốc gia, Cơ quan lưu trữ quốc gia và Bảo
tàng Nghệ thuật Hiện đại Quốc gia, nằm gần hoàng cung.
Tokyo có rất nhiều nhà hát cho nghệ thuật biểu diễn. Trong đó có những
nhà hát tư nhân và nhà nước dành cho các loại hình nghệ thuật truyền
thống của Nhật Bản như kịch Noh và Kabuki cũng như cho các thể loại kịch
hiện đại. Các dàn nhạc giao hưởng và những nhóm nhạc biểu diễn âm nhạc
phương Tây và âm nhạc truyền thống. Tokyo có rất nhiều nơi biểu diễn
dành cho thể loại nhạc pop và rock với đủ các kích cỡ từ những câu lạc
bộ nhỏ cho tới những khu lớn như Nippon Budokan. Có rất nhiều lễ hội
diễn ra khắp Tokyo. Những lễ hội lớn phải kể đến Sannō tại đền Hie,
Sanja tại đền Asakura và lễ hội Kanda tổ chức hai năm một lần. Thường
niên, vào cuối ngày thứ bảy của tháng bảy, tại sông Sumida sẽ có màn
biểu diễn pháo hoa thu hút hơn một triệu người xem. Vào mùa hoa anh đào
nở vào tháng tư, rất nhiều người tụ tập tại công viên Ueno, công viên
Inokashira và vườn quốc gia Shinjuku Gyoen để tổ chức picnic dưới bóng
cây anh đào.
Harajuku, một địa điểm thuộc khu Shibuya, được biết đến trên toàn thế giới với phong cách và thời trang của giới trẻ Nhật Bản.